Արդար դատաքննության իրավունք․ դատական ակտերի հարկադիր կատարում

03.08.2022

Հետազոտության նպատակն է վեր հանել դատական ակտերի հարկադիր կատարման փուլում առկա հիմնական խնդիրները, վերլուծել դրանց պատճառները և ներկայացնել լուծումներ: Հետազոտության շրջանակներում ուսումնասիրվել են դատական ակտերի հարկադիր կատարմանն առնչվող օրենսդրությունը և իրավակիրառ պրակտիկան՝ դատական պրակտիկայի, Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության և այլ իրավասու պետական մարմինների կողմից տրամադրված կամ հրապարակված տեղեկատվության վերլուծության հիման վրա: Առանձին հարցերի շուրջ իրականացվել է նաև միջազգային փորձի և միջազգային իրավական չափորոշիչների վերլուծություն՝ ՀՀ օրենսդրական կարգավորումների համադրմամբ:

Հետազոտության նախաբանում նշվում է, որ անձի՝ դատարան դիմելու իրավունքի լիարժեք իրացման տեսանկյունից էական է դատական ակտերի կատարման փուլը․ «Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը մի շարք գործերով շեշտել է, որ այս իրավունքը պատրանքային կլիներ, եթե Պայմանավորվող պետության ներպետական իրավական համակարգը թույլ տար, որ վերջնական դատական ակտը մնար անկատար՝ ի վնաս կողմերից մեկի: Դատարանն արձանագրել է, որ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի իմաստով որևէ դատարանի կողմից կայացված վճռի կատարումը պետք է դիտարկվի որպես դատական քննության անբաժանելի մաս»: Ուշադրություն է հրավիրվում նաև այն հանգամանքի վրա, որ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ կայացված մի շարք վճիռներով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը արձանագրել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի, ինչպես նաև Կոնվենցիայի թիվ 1 Արձանագրության 1-ին հոդվածի խախտում` դիմումատուների օգտին կայացված դատական ակտերը չկատարելու կամ ձգձգումներով կատարելու հիմքով:

Հետազոտության հեղինակներն անդրադարձել են հետևյալ հարցերին առնչվող խնդիրներին՝

  • հանրային իրավական դրամական պահանջների հիման վրա կատարողական վարույթներ հարուցելու գործընթաց,
  • պարտապանի դրամական միջոցների վրա արգելանք դնելու և արգելանքից հանելու գործընթաց,
  • հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդներ,
  • օրինական ուժի մեջ մտած ակտերի կամավոր կատարման ընթացակարգեր և կատարողական թերթի պահանջները չկատարելու համար սահմանված պատասխանատվության արդյունավետություն,
  • կատարողական ծախսեր և բռնագանձված գումարի բաշխում,
  • դատական ակտերի չկատարման կամ ձգձգումներով կատարման հետևանքով հասցված վնասի հատուցում,
  • պետության՝ որպես պարտապան հանդես գալու գործեր,
  • անժառանգ գույքի բռնագանձում,
  • հարկադիր կատարողների՝ օրենքով սահմանված լիազորությունների շրջանակ։

Ներկայացված առաջարկները միտված են դատական ակտերի հարկադիր կատարման գործընթացի արդյունավետության և դրա շրջանակներում քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանվածության բարձրացմանը։ 

Հետազոտությունը կարդալու համար սեղմեք ՆԵՐԲԵՌՆԵԼ կոճակը։

 

Ներբեռնել

Վարչական դատավարության և դատական ակտերի հարկադիր կատարման ոլորտի որոշ խնդիրների վերաբերյալ

06.08.2024
Սույն քաղաքականության համառոտագրի նպատակն է վեր հանել հիմնականում վարչական դատավարության օրենսդրության բնագավառում առկա խնդիրները՝ շեշտադրելով հատկապես նորմատիվ իրավական ակտերի վիճարկման վարույթին առնչվող կարգավորումները: Փաստաթուղթը մշակվել է գործող օրենսդրության վերլուծության հիման վրա՝ հաշվի առնելով ձևավորված դատական պրակտիկան, վերաբերելի համեմատական փորձը և միջազգային չափանիշները։ Ուսումնասիրության ընթացքում հաշվի են առնվել նաև առանձին փաստաբանների և հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ անցկացված հարցազրույցների արդյունքները՝ գործնական բնույթի հիմնահարցերը վեր հանելու և ոլորտին առնչվող խնդիրների շուրջ վերջիններիս գնահատականները արձանագրելու նպատակով։ 

Արդար դատաքննության իրավունք. ողջամիտ ժամկետի խախտմանն առնչվող խնդիրներ

03.11.2023
Սույն հետազոտության նպատակն է վեր հանել այս բնագավառում առկա միջազգային փորձը՝ նպատակ ունենալով բացահայտելու այլ պետություններում ողջամիտ ժամկետի հիմքով արդար դատաքննության իրավունքի խախտման ճանաչման և ոչ նյութական վնասի հատուցման ընթացակարգերը և մոդելները, ինչպես նաև այս բնագավառում առկա միջազգային չափանիշները։

Արդար դատաքննության իրավունք․ դատական ակտերի հարկադիր կատարում

03.08.2022
Հետազոտության նպատակն է վեր հանել դատական ակտերի հարկադիր կատարման փուլում առկա հիմնական խնդիրները, վերլուծել դրանց պատճառները և ներկայացնել լուծումներ: Հետազոտության շրջանակներում ուսումնասիրվել են դատական ակտերի հարկադիր կատարմանն առնչվող օրենսդրությունը և իրավակիրառ պրակտիկան՝ դատական պրակտիկայի, Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության և այլ իրավասու պետական մարմինների կողմից տրամադրված կամ հրապարակված տեղեկատվության վերլուծության հիման վրա:

Դատավորների կարգապահական վարույթների թափանցիկություն

01.05.2022
Վերլուծությունը միտված է դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մեխանիզմների անհրաժեշտ թափանցիկության գնահատմանը և դատավորների անկախության երաշխիքների ամրապնդմանն ուղղված առաջարկությունների ներկայացմանը: Հիմնական առաջարկները վերաբերում են էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի աշխատանքի թափանցիկությունը և հանրային վերահսկողության հնարավորությունը ապահովելուն։

ՄԻԵԴ վճիռների կատարման վերլուծություն․ արդար դատաքննության իրավունք

27.04.2021
Հետազոտության նպատակն է բացահայտել և վեր հանել Հայաստանի նկատմամբ կայացված՝ ՄԻԵԴ վճիռների կատարմանն առնչվող խնդիրները այն գործերով, որոնցով Դատարանը ճանաչել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի խախտում։ Առանձնացվել են Հայաստանի նկատմամբ կայացված մի շարք վճիռներ ուսումնասիրվել դրանց կատարման ուղղությամբ պետության ձեռնարկած ընդհանուր միջոցները, վերլուծվել են վերաբերելի օրենսդրությունը և իրավակիրառ պրակտիկան, իրավասու մարմիններին ուղարկված հարցումների պատասխանները։