ԴԻՏՈՐԴԱԿԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ԱՐՁԱՆԱԳՐՎԱԾ ԸՆՏՐԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԸ ԲՈՂՈՔԱՐԿԵԼՈՒ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

Ներածություն
1991 թվականից ի վեր Հայաստանի Հանրապետությունում անցկացվել են մի շարք համապետական ընտրություններ, իսկ 1996թ.-ից ՀՀ-ում անցկացված բոլոր համապետական ընտրությունները, ինչպես նաև 2015թ. անցկացված Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեն դիտարկվել են ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի դիտորդական առաքելությունների կողմից:
ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի կողմից 1996թ.-ից ի վեր հրապարակված` համապետական ընտրությունների և 2015թ.-ի Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի վերաբերյալ զեկույցների ուսումնասիրությունը վկայում է այն մասին, որ բացառությամբ ՀՀ Ազգային ժողովի 2018թ. դեկտեմբերի 9-ի արտահերթ ընտրությունների, մյուս բոլոր համապետական ընտրությունները և 2015թ.-ի դեկտեմբերի 6-ին անցկացված Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության փոփոխությունների հանրաքվեն գնահատվել են որպես ժողովրդավարական ընտրությունների միջազգային չափանիշներին ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն չհամապատասխանող1, իսկ որոշ ընտրություններ ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և Մարդու իրավունքների գրասենյակի կողմից գնահատվել են որպես խիստ խնդրահարույց: ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի ամփոփիչ զեկույցներում հաճախակի է ընդգծվել ընտրական գործընթացների նկատմամբ հանրային վստահության բացակայությունը կամ ցածր մակարդակը: Զեկույցներներում հատուկ անդրադարձ է կատարվել նաև ընտրությունների հետ կապված բողոքարկման գործընթացներին` բարձրացնելով թե իրավակիրառ և թե օրենսդրական բնույթի խնդիրներ: Մասնավորապես, շեշտադրվել են ընտրական հանձնաժողովների կողմից բողոքների քննության ընթացքում դրսևորված ֆորմալիստական մոտեցումները, շահագրգիռ անձանց համար ընտրախախտումների վիճարկման նպատակով դե ֆակտո իրավական պաշտպանության միջոցների բացակայության խնդիրները, ընտրական վարչարարության և դատարանների նկատմամբ հանրային վստահության ցածր մակարդակը, ընտրախախտումները բողոքարկելու իրավունք ունեցող անձանց նեղ շրջանակի և դրանից բխող արդյունավետ պաշտպանության միջոցի բացակայության հարցերը, դիմում-բողոքների ներկայացմանը առաջադրվող հավելյալ ձևական բնույթ կրող պահանջների, ընտրակախախտումների բողոքարկման հակասական և սեղմ վերջնաժամկետների, միայն սուբյեկտիվ իրավունքները խախտված անձանց բողոքարկման իրավունքի վերապահման հետ կապված հարցերը, ընտրությունների և հանրաքվեի արդյունքները ընտրողների և հանրաքվեի մասնակիցների կողմից վիճարկելու իրավական հնարավորության բացակայության, մինչև ընտրությունների արդյունքների ամփոփումը տարածքային և կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովների կողմից դիմում-բողոքների քննության վերջնաժամկետների համընկնման, դիտորդական կազմակերպությունների վրա վարչական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ ներկայացված հայցադիմումներով պետական տուրքի վճարման պարտականությունը դնելու հետ կապված հարցերը և այլն: