Հակակոռուպցիոն դատարաններ․ բանավեճ Լուրերի եթերում

20.04.2022

Դրական գնահատելով այս դատարանների ստեղծումը՝ նա, այնուամենայնիվ, կարևորել է այն վիճակը, որում գտնվում է ողջ դատական համակարգը։Ընդունելի համարելով հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծումը՝ Դավիթ Գյուրջյանը նշել է, որ, այնուամենայնիվ, սա հատվածական լուծում է՝ հաշվի առնելով դատական համակարգի չլուծված խնդիրները․ «Մենք կարող ենք զրոյից ստեղծել մասնագիտական դատարան, և դա շատ լավ կլինի, սակայն ընդհանուր վիճակը դատական համակարգում քիչ կփոխվի, որովհետև կոռուպցիոն բնույթի գործերը սահմանափակ շրջանակի գործեր են՝  վերաբերող քրեական օրենսգրքի համապատասխան հոդվածներով նախատեսված հանցագործություններին և ապօրինի գույքի բռնագանձման քաղաքացիաիրավական վարույթները»։  Խնդրահարույց է նաև այն, որ առկա օրենսդրական փոփոխություններով չի բացառվում պաշտոնավարող կամ պաշտոնավարած դատավորների մուտքն այս դատարան, ինչպես նաև վերաքննիչ և վճռաբեկ ատյաններ, որտեղ լինելու են այս գործերը քննող առանձին դատավորներ։

Հակադարձելով մյուս բանախոսի պնդմանն առ այն, որ դատավորները բարեվարքության ստուգում են անցնելու, Գյուրջյանը նշեց, որ գուցե այս դատարանի դատավորները ենթարկվեն որոշակի ֆիլտրման, սակայն ընդհանուր դատական համակարգի բարեփոխումները ճիշտ ուղղությամբ չեն ընթանում․ «2019 թ․-ին այդքան խոսվեց վեթինգի մասին․ արդյունքում Արդարադատության նախարարությունը որդեգրել է մի քաղաքականություն, համաձայն որի՝ կարգապահական վարույթների հարուցման միջոցով են հանձն առել մաքրել համակարգը, ինչը շատ խնդրահարույց ուղի է»։  

Կարգապահական վարույթ հարուցող երկու մարմինների՝ Արդարադատության նախարարության և Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի վարույթ նախաձեռնելու փուլը գաղտնի է։ Սրա հետևանքով կարող են կասկածներ առաջանալ վարույթ հարուցելու օբյեկտիվության նկատմամբ․ «Սա հանգեցնում է նրան, որ երբ Արդարադատության նախարարը մի կարգապահական գործ է բերում քննության, հանրության մոտ կասկածներ են առաջանում, թե ինչու այս դատավորի նկատմամբ բերեցին, մյուսի նկատմամբ՝ ոչ»։  Միակ լուծումը համակարգային բարեփոխումն է, որի դեպքում բոլոր դատավորները պետք է անցնեն նույն ստուգումը։ Տվյալ դեպքում դա կախված չէր լինի արդարադատության նախարարից կամ էթիկայի հանձնաժողովից։

Տրամաբանական համարելով այն, որ հակակոռուպցիոն դատարանների դատավորների համար ստեղծվում են բարձր սոցիալական երաշխիքներ՝ Դավիթ Գյուրջյանը ուշադրություն է հրավիրել մյուս ոլորտներում դատավորների ծանրաբեռնվածության աստիճանի և վարձատրության չափի վրա․ «Այս դատավորներին ևս պետք է հետ պահել կոռուպցիոն ռիսկերից»։ Այնուամենայնիվ, պետք է կիրառել տարբեր գործիքներ՝ դատավորների թվի ավելացում, աշխատավարձերի բարձրացում և այլն։


Կարևոր է նաև, որ Հակակոռուպցիոն դատարան գնացող գործերը քննող Հակակոռուպցիոն կոմիտեն այս գործերը քննի բարձր որակով, այլապես դատարան գնացող գործերի քննությունը կհանգեցնի մեծաթիվ արդարացման դատավճիռների։ Սրա համար էական կլիներ, որ այս կոմիտեի քննիչների պաշտոնները չհամալրվեին նախկին կազմից. «Ես չտեսա, թե հակակոռուպցիոն կոմիտեի ստեղծման փուլում ինչ ֆիլտրման ենթարկվեց անձնակազմը․ մեծամասամբ այն համալրվեց նախկինում պաշտոնավարած անձանց ցանկից»։

Կարևոր է, թե ով է անցկացնում բարեվարքության ստուգումը։ Մեր դեպքում դա Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովն է, որը խորհրդատվական եզրակացություն է տալիս անձի բարեվարքության վերաբերյալ։ Բարձրագույն դատական խորհուրդը նախագահին դատավոր նշանակելու առաջարկություն անելիս կարող է չառաջնորդվել այս եզրակացությամբ։ Խնդիրներ կան նաև ԲԴԽ-ի կազմի մասով։ Հարցին, թե այդ դեպքում՝ որ մարմինը պետք է ստուգի, որպեսզի այն լինի վստահելի, Գյուրջյանը նշել է․ «Պետք է ձևավորվեր նոր մարմին, որը կստուգեր անխտիր բոլոր դատավորների բարեվարքությունը համապատասխան չափորոշիչներով»։ 

Հայտարարություն՝ ի աջակցություն Վրաստանի քաղաքացիական հասարակության և տարածաշրջանում ժողովրդավարական գործընթացների

09.03.2023
Սույն թվականի մարտի 7-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում տեղի է ունեցել մասշտաբային բողոքի խաղաղ ակցիա, որն անցկացվում էր, այսպես կոչված, «Ռուսական օրենքի» ընդունման դեմ։ Չնայած մի շարք միջազգային կազմակերպությունների և հարևան երկրի քաղաքացիական հասարակության այդ օրենքի վերաբերյալ բացասական գնահատականի՝ Վրաստանի խորհրդարանն, այդուամենայնիվ, առաջին ընթերցմամբ ընդունեց «Օտարերկրյա գործակալների մասին» վիճահարույց օրենքը։

ՄԻԵԴ վճիռների վերլուծություն. մասնավոր կյանքի նկատմամբ հարգանքի իրավունք. Հայաստան

25.01.2023
Հետազոտությունը նվիրված է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածից բխող՝ պետության պոզիտիվ պարտավորությունների կատարման վիճակի գնահատմանը գաղտնի վերահսկողական միջոցների կիրառման բնագավառում՝ հատուկ շեշտադրելով լիազորությունների չարաշահումների դեմ բավարար երաշխիքների ապահովման խնդիրները։ Հետազոտության նպատակն է նպաստել Հայաստանում մարդու իրավունքների պաշտպանության համակարգի կատարելագործմանը, քաղաքացիների անձնական և ընտանեկան կյանքը հարգելու իրավունքի արդյունավետ իրացմանը, պետության կողմից գաղտնի վերահսկողական միջոցների կիրառման դեպքում չարաշահումներից պաշտպանող բավարար և արդյունավետ երաշխիքների և կառուցակարգերի ստեղծմանը:

Չարաշահումների ռիսկեր՝ «Պետական գաղտնիքի մասին» օրենքում. հարցազրույց Գենյա Պետրոսյանի հետ

18.01.2023
​​​​​​​Հունվարի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց Պետական գաղտնիքի մասին օրենքի նախագիծը։ ԻԶՊՀ-ն գործընկեր կազմակերպությունների հետ այս նախագծի շրջանառման տարբեր փուլերում բազմիցս անդրադարձել է դրա թերություններին և ներկայացրել առաջարկություններ։ Թեև որոշ էական փոփոխություններ ընդունվել են, սակայն բազմաթիվ խնդիրներ մնում են չլուծված։ Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը «Ֆակտոր ԹՎ»-ի եթերում խոսել է օրենքի նախագծի խնդիրների  և դրանց լուծումների մասին։

Ռազմական դրության ժամանակ կարծիքի արտահայտման և տեղեկատվության ազատության իրավունքների սահմանափակման ռիսկերի մասին

10.01.2023
ԻԶՊՀ այս կարծիքն անդրադառնում է 22.12.2022 թ.-ին Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում հրապարակված և ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից մշակված ««Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին, որով ի թիվս այլ կարգավորումների սահմանվում է լայն հայեցողություն՝ էականորեն սահմանափակելու մարդու՝ կարծիքի արտահայտման ազատությունը և տեղեկատվության ազատության իրավունքը, ինչը պարունակում է անհամաչափ սահմանափակման իրական ռիսկեր:

Կարծիք «Պետական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերաբերյալ

10.01.2023
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի, «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ-ի, Ժողովրդավարության զարգացման հիմնադրամի, «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ-ի և «Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ-ի կարծիքն անդրադառնում է 04.11.2022 թ.-ին Ազգային ժողով ներկայացված «Պետական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին, որը մի շարք ասպեկտներով չի համապատասխանում առաջադեմ միջազգային փորձին և չափանիշներին, ինչպես նաև պարունակում է տեղեկատվության ազատության իրավունքի անհամաչափ սահմանափակման ռիսկեր: Ըստ այդմ, կազմակերպություններն առաջարկում են վերանայել դրանում տեղ գտած մի շարք իրավակարգավորումներ և ըստ այդմ վերախմբագրել իրավական դրույթները։

Օրենսդրության թերի կարգավորումները կարող են հանգեցնել մարդու իրավունքների խախտումների.Գյուրջյան

28.12.2022
#ԻԶՊՀ «Գաղտնի հսկողության միջոցներ․ ՄԻԵԴ չափանիշներ և միջազգային լավագույն փորձ, ՀՀ օրենսդրության խնդիրներ» խորագրով աշխատաժողովի ընթացքում հիմնադրամի իրավական հարցերով փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը խոսեց Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածի խախտման հիմքով Հայաստանի դեմ կայացված վճիռների, ինչպես նաև ՀՀ օրենսդրության խնդիրների մասին՝ ՄԻԵԴ սահմանած չափանիշների համատեքստում։

Տեղի ունեցավ «Գաղտնի հսկողության միջոցներ․ ՄԻԵԴ չափանիշներ և միջազգային լավագույն փորձ, ՀՀ օրենսդրության խնդիրներ» խորագրով աշխատաժողովը

22.12.2022
Դեկտեմբերի 19-ին տեղի ունեցավ ԻԶՊՀ «Գաղտնի հսկողության միջոցներ․ ՄԻԵԴ չափանիշներ և միջազգային լավագույն փորձ, ՀՀ օրենսդրության խնդիրներ» խորագրով աշխատաժողովը։

Կապի օպերատորները տեղյակ չեն լինում՝ դատական թույլտվություն տրված է, թե ոչ

09.12.2022
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության hիմնադրամի իրավական հարցերով փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը և «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն»-ի իրավական հարցերով փորձագետ Հայկ Մարտիրոսյանը Մեդիա կենտրոնում քննարկել են «Օպերատիվ հետախուզական գործունեության նկատմամբ վերահսկողությունն ու մարդու իրավունքները» թեման։

Հայաստանյան ՀԿ-ներն ահազանգում են ՄԱԿ-ին ԼՂ բնակչության նկատմամբ էթնիկ զտումների սպառնալիքի մասին

01.12.2022
Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության մի խումբ կազմակերպություններ նամակով դիմել են Ցեղասպանության կանխարգելման հարցերով ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ խորհրդական Էլիս Նդերիտուին՝ ահազանգելով Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից էթնիկ զտումներ իրականացնելու սպառնալիքի մասին։

ԲԴԽ կողմից կոռուպցիոն հանցագործությունների քննություն իրականացնող դատավորի ընտրության վերաբերյալ

24.11.2022
Այս հայտարարությունը ստորագրած կազմակերպությունները դատապարտում են Բարձրագույն դատական խորհրդի՝ կոռուպցիոն հանցագործությունների քննություն իրականացնող դատավորի պաշտոնում Մնացական Մարտիրոսյանի ընտրությունը։ Նա վճիռներ է կայացրել քաղաքական հնչեղ գործերով, ազատազրկման դատապարտել քաղաքական բանտարկյալների։