Հակակոռուպցիոն դատարաններ․ բանավեճ Լուրերի եթերում

20.04.2022

Դրական գնահատելով այս դատարանների ստեղծումը՝ նա, այնուամենայնիվ, կարևորել է այն վիճակը, որում գտնվում է ողջ դատական համակարգը։Ընդունելի համարելով հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծումը՝ Դավիթ Գյուրջյանը նշել է, որ, այնուամենայնիվ, սա հատվածական լուծում է՝ հաշվի առնելով դատական համակարգի չլուծված խնդիրները․ «Մենք կարող ենք զրոյից ստեղծել մասնագիտական դատարան, և դա շատ լավ կլինի, սակայն ընդհանուր վիճակը դատական համակարգում քիչ կփոխվի, որովհետև կոռուպցիոն բնույթի գործերը սահմանափակ շրջանակի գործեր են՝  վերաբերող քրեական օրենսգրքի համապատասխան հոդվածներով նախատեսված հանցագործություններին և ապօրինի գույքի բռնագանձման քաղաքացիաիրավական վարույթները»։  Խնդրահարույց է նաև այն, որ առկա օրենսդրական փոփոխություններով չի բացառվում պաշտոնավարող կամ պաշտոնավարած դատավորների մուտքն այս դատարան, ինչպես նաև վերաքննիչ և վճռաբեկ ատյաններ, որտեղ լինելու են այս գործերը քննող առանձին դատավորներ։

Հակադարձելով մյուս բանախոսի պնդմանն առ այն, որ դատավորները բարեվարքության ստուգում են անցնելու, Գյուրջյանը նշեց, որ գուցե այս դատարանի դատավորները ենթարկվեն որոշակի ֆիլտրման, սակայն ընդհանուր դատական համակարգի բարեփոխումները ճիշտ ուղղությամբ չեն ընթանում․ «2019 թ․-ին այդքան խոսվեց վեթինգի մասին․ արդյունքում Արդարադատության նախարարությունը որդեգրել է մի քաղաքականություն, համաձայն որի՝ կարգապահական վարույթների հարուցման միջոցով են հանձն առել մաքրել համակարգը, ինչը շատ խնդրահարույց ուղի է»։  

Կարգապահական վարույթ հարուցող երկու մարմինների՝ Արդարադատության նախարարության և Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի վարույթ նախաձեռնելու փուլը գաղտնի է։ Սրա հետևանքով կարող են կասկածներ առաջանալ վարույթ հարուցելու օբյեկտիվության նկատմամբ․ «Սա հանգեցնում է նրան, որ երբ Արդարադատության նախարարը մի կարգապահական գործ է բերում քննության, հանրության մոտ կասկածներ են առաջանում, թե ինչու այս դատավորի նկատմամբ բերեցին, մյուսի նկատմամբ՝ ոչ»։  Միակ լուծումը համակարգային բարեփոխումն է, որի դեպքում բոլոր դատավորները պետք է անցնեն նույն ստուգումը։ Տվյալ դեպքում դա կախված չէր լինի արդարադատության նախարարից կամ էթիկայի հանձնաժողովից։

Տրամաբանական համարելով այն, որ հակակոռուպցիոն դատարանների դատավորների համար ստեղծվում են բարձր սոցիալական երաշխիքներ՝ Դավիթ Գյուրջյանը ուշադրություն է հրավիրել մյուս ոլորտներում դատավորների ծանրաբեռնվածության աստիճանի և վարձատրության չափի վրա․ «Այս դատավորներին ևս պետք է հետ պահել կոռուպցիոն ռիսկերից»։ Այնուամենայնիվ, պետք է կիրառել տարբեր գործիքներ՝ դատավորների թվի ավելացում, աշխատավարձերի բարձրացում և այլն։


Կարևոր է նաև, որ Հակակոռուպցիոն դատարան գնացող գործերը քննող Հակակոռուպցիոն կոմիտեն այս գործերը քննի բարձր որակով, այլապես դատարան գնացող գործերի քննությունը կհանգեցնի մեծաթիվ արդարացման դատավճիռների։ Սրա համար էական կլիներ, որ այս կոմիտեի քննիչների պաշտոնները չհամալրվեին նախկին կազմից. «Ես չտեսա, թե հակակոռուպցիոն կոմիտեի ստեղծման փուլում ինչ ֆիլտրման ենթարկվեց անձնակազմը․ մեծամասամբ այն համալրվեց նախկինում պաշտոնավարած անձանց ցանկից»։

Կարևոր է, թե ով է անցկացնում բարեվարքության ստուգումը։ Մեր դեպքում դա Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովն է, որը խորհրդատվական եզրակացություն է տալիս անձի բարեվարքության վերաբերյալ։ Բարձրագույն դատական խորհուրդը նախագահին դատավոր նշանակելու առաջարկություն անելիս կարող է չառաջնորդվել այս եզրակացությամբ։ Խնդիրներ կան նաև ԲԴԽ-ի կազմի մասով։ Հարցին, թե այդ դեպքում՝ որ մարմինը պետք է ստուգի, որպեսզի այն լինի վստահելի, Գյուրջյանը նշել է․ «Պետք է ձևավորվեր նոր մարմին, որը կստուգեր անխտիր բոլոր դատավորների բարեվարքությունը համապատասխան չափորոշիչներով»։ 

Կարգապահական պատասխանատվության որոշումների բողոքարկման մասին

30.08.2022
ՀՀ «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին նախագծով համանուն օրենքում նախատեսվում են փոփոխություններ և լրացումներ դատավորների կարգապահական պատասխանատվության ինստիտուտի և Բարձրագույն դատական խորհրդի կազմավորման կարգավորումներում:

Դատապարտում ենք ոստիկանության գործողությունները․ հայտարարություն

25.08.2022
2022 թ.-ի օգոստոսի 24-ին ժամը 18:00 մի խումբ ՀՀ քաղաքացիներ և օտարերկրյա քաղաքացիներ կազմակերպել են բողոքի ցույց Երևանի Ազատության հրապարակում: Բողոքի ցույցը հակապատերազմական էր (օգոստոսի 24-ին լրանում է Ուկրաինայում Ռուսաստանի սանձազերծած ագրեսիվ պատերազմի կես տարին)։

Արդար դատաքննության իրավունք․ դատական ակտերի հարկադիր կատարում

03.08.2022
Հետազոտության նպատակն է վեր հանել դատական ակտերի հարկադիր կատարման փուլում առկա հիմնական խնդիրները, վերլուծել դրանց պատճառները և ներկայացնել լուծումներ: Հետազոտության շրջանակներում ուսումնասիրվել են դատական ակտերի հարկադիր կատարմանն առնչվող օրենսդրությունը և իրավակիրառ պրակտիկան՝ դատական պրակտիկայի, Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության և այլ իրավասու պետական մարմինների կողմից տրամադրված կամ հրապարակված տեղեկատվության վերլուծության հիման վրա:

ՀՀ դատական և իրավական բարեփոխումների 2022-2026 թթ․ ռազմավարության վերաբերյալ

02.08.2022
Նոր ռազմավարությունը մի կողմից կրկնում է նախորդ ռազմավարության՝ սահմանված ժամկետներում չկատարված գործողությունները, մյուս կողմից ամրագրում է նոր գործողություններ, որոնք բավարար չեն ռազմավարության ընդունմամբ ակնկալվող նպատակի իրագործման տեսանկյունից։

«Պետական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերաբերյալ

28.07.2022
Պետական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը մի շարք ասպեկտներով չի համապատասխանում առաջադեմ միջազգային փորձին և չափանիշներին, ինչպես նաև պարունակում է տեղեկատվության ազատության իրավունքի անհամաչափ սահմանափակման ռիսկեր:

Այլընտրանքային զեկույց՝ ՄԱԿ-ի Ռասայական խտրականության վերացման կոմիտեին

19.07.2022
Մի խումբ կազմակերպություններ՝ Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստանը, «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ, «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հասարակական կազմակերպությունը, Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամը և Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակն այլընտրանքային զեկույց են ներկայացրել ՄԱԿ-ի Ռասայական խտրականության վերացման կոմիտեին` Ադրբեջանի կողմից Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին միջազգային կոնվենցիայի խախտումների վերաբերյալ։

Հատիս լեռան գագաթի օտարման և որպես պետության պահպանության ներքո գտնվող բնության հուշարձանի նկատմամբ պարտավորությունների խախտման վերաբերյալ

18.07.2022
2022 թվականի հուլիսի 7-ին ՀՀ Կառավարության կողմից նախնական հավանություն է տրվել Հատիս լեռան վրա Գագիկ Ծառուկյանի կողմից Հիսուս Քրիստոսի արձանի կառուցման վերաբերյալ։ Ինչպես նախագծի հեղինակի, այնպես էլ ՀՀ կառավարության կողմից նշվել է, որ Հիսուսի արձանի տեղադրումը Հատիս լեռան վրա էականորեն կմեծացնի զբոսաշրջային հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ։

Մարդու իրավունքների խախտումներն Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում

11.07.2022
Փաստահավաք զեկույցում հիմնավոր ներկայացվում են պատերազմական հանցագործությունները, միջազգային մարդասիրական իրավունքի (ՄՄԻ) և մարդու իրավունքների այլ խախտումները, որոնք տեղի են ունեցել հիմնականում Արցախի բնակչության դեմ 2020 թվականի աշնանը՝ Ադրբեջանի սանձազերծած 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և դրա հետևանքով: Ներկայացված ապացույցները հիմնվում են տեղեկատվության բազմաթիվ աղբյուրների տվյալների բծախնդիր հավաքագրման և վերլուծության վրա:

Մասնագիտական քննարկում իրավապահ համակարգի ներկայացուցիչների հետ

30.06.2022
Հունիսի 29-ին տեղի ունեցավ ԻԶՊՀ-ի «Մեղադրյալի՝ իր դեմ ցուցմունք տված անձին հակընդդեմ հարցման ենթարկելու իրավունքի իրացման հիմնախնդիրները» մասնագիտական քննարկումը։

Համատեղ հայտարարություն Ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունների վերաբերյալ

24.06.2022
2022 թ․ գարնանը ՀՀ արդարադատության նախարարությունը նախաձեռնեց 2021թ․ ընտրական գործընթացներում բացահայտված խնդիրների գույքագրում, որի արդյունքում հետագայում պիտի մշակվեր Ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունների ու լրացումների նոր փաթեթ։ Այս գույքագրումը ենթադրում էր թե տեղական, թե միջազգային կազմակերպությունների զեկույցների ու առաջարկությունների ուսումնասիրություն։