Դատական իշխանության անկախության հաստատումը ժողովրդավարական հասարակություն և պետություն ունենալու ամենաէական պայմանն է։ Մարդու խախտված իրավունքի վերականգնման վերջին հանգրվանը հենց դատարանն է. այստեղ պետք է լուծում ստանան իրավունքի շուրջ ծագած բոլոր տեսակի վեճերը։ Մեր ծրագրերով և հետազոտություններով մենք բացահայտում ենք համակարգային խնդիրները, միջազգային լավագույն չափորոշիչների և համատեքստային վերլուծության հիման վրա ներկայացնում առաջարկներ՝ անկախ դատական համակարգի կայացմանը նպաստելու նպատակով։

Հստակեցնե՛լ դատավորների միջև գործերի բաշխման բոլոր լրացուցիչ չափանիշները և սկզբունքները

21.10.2022

Մենք՝ ներքոնշյալ քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ներկայացուցիչներս, ահազանգում ենք, որ ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից մշակված և վերջերս www.e-draft.am իրավական ակտերի նախագծերի միասնական հարթակում հրապարակված «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՀ օրենքի նախագիծը (Նախագիծ) լուրջ խնդիրներ է առաջացնում իրավական որոշակիության և արդարադատության կանխատեսելիության տեսանկյունից։

Նախագծով առաջարկվում է լիազորել դատարանի նախագահին դիմել ԲԴԽ-ին գործերի բաշխման ցուցակից որևէ դատավորի անունը հանելու միջնորդությամբ՝ դրանով կախվածության մեջ դնելով դատավորին դատարանի նախագահի հայեցողությունից կամ որոշումից (անմիջականորեն դատավորի կողմից այս հարցը բարձրացնելու վերաբերյալ գործող կարգավորման փոխարեն)։ Ավելին՝ Նախագծով սահմանվում է, որ ԲԴԽ-ն մասնագիտացված դատարանի դատավորներից կարող է ընտրել դատավորներ, որոնք, ի լրումն համապատասխան մասնագիտացման գործերի, քննում են առանձին տեսակի գործեր (Նախագծի 6-րդ հոդվածի 6-րդ կետով), իսկ առանձին տեսակի գործերի ցանկը, յուրաքանչյուր դատարանի համար նման գործեր քննող դատավորների քանակը և ընտրության կարգը սահմանում է ԲԴԽ-ն (նույն հոդվածի 7-րդ կետով) (նման կարգ գործում է քաղաքացիական և քրեական մասնագիտացման դատավորների համար)։

Քննարկված կարգավորումների համատեքստում մեզ համար տարակուսելի է, թե մասնագիտացված դատարանների դատավորները ի՞նչ հիմնավորմամբ պետք է քննեն առանձին տեսակի գործեր, և ի՞նչ է ենթադրում առանձին տեսակի գործերի ցանկը։ Իրավական որոշակիության սկզբունքից ելնելով՝ անհրաժեշտ է օրենսգրքում սահմանել հստակ և որոշակի չափանիշներ, որոնց հիման վրա հետագայում պետք է կատարվի գործերի բաշխումը։ Հակառակ դեպքում կա վտանգ, որ այս դրույթը կարող է բավականին տարածական մեկնաբանվել և կամայական կիրառվել պրակտիկայում։

Ուստի, պահանջում ենք վերանայել նախագիծը՝ հստակեցնելով դատավորների միջև գործերի բաշխման բոլոր լրացուցիչ չափանիշները և սկզբունքները։

 

«Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ

«Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ

Բաց հասարակության հիմնադրամներ - Հայաստան

«Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեա- Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ

Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամ

Հստակեցնե՛լ դատավորների միջև գործերի բաշխման բոլոր լրացուցիչ չափանիշները և սկզբունքները

21.10.2022
«Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՀ օրենքի նախագիծը լուրջ խնդիրներ է առաջացնում իրավական որոշակիության և արդարադատության կանխատեսելիության տեսանկյունից։

Դատավորների անհամատեղելության պահանջի մասին

30.12.2021
ՀՀ արդարադատության նախարարությունը 2021 թվականի դեկտեմբերի 14-ին հանրային քննարկման էր դրել «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» և «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքներում փոփոխություններ կատարելու մասին օրենքների նախագծերը։ Նախագծի ընդունմամբ առաջարկվում է սահմանել դատավորների անհամատեղելիության լրացուցիչ պահանջ, որի խախտումը հանգեցնելու է դատավորի լիազորությունների դադարեցման։

Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի խախտում արձանագրած ՄԻԵԴ վճիռների ուսումնասիրություն

14.04.2021
2021 թ․-ին Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամն իրականացրեց «Դատարանների գործունեության արդյունավետության բարձրացում՝ դատական պրակտիկայի մշտադիտարկման և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռներով արձանագրված համակարգային խնդիրների վերհանման միջոցով» ծրագիրը։ Հետազոտության շրջանակներում առանձնացվել են Հայաստանի նկատմամբ կայացված մի շարք վճիռներ, ուսումնասիրվել են դրանց կատարման ուղղությամբ պետության ձեռնարկած ընդհանուր միջոցները, վեր են լուծվել վերաբերելի օրենսդրությունը և համապատասխան իրավակիրառ պրակտիկան, հետազոտության շրջանակներում իրավասու մարմիններին ուղարկված հարցումների պատասխանները:

ՀՀ Սահմանադրության գործող կարգավորումների շրջանակներում վեթինգի իրականացման հնարավորության մասին

29.05.2020
Կասկածից վեր է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում գործող դատական համակարգը խորքային բարեփոխումների կարիք ունի։ 2019 թ. մայիսի 20-ի իր ելույթում, անդրադառնալով դատաիրավական համակարգի խնդիրների անհետաձգելի և հրատապ լուծման անհրաժեշտությանը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն առաջ քաշեց վեթինգի օրակարգը։