Պրոակտիվ հրապարակվող տեղեկությունների ցանկը պետք է ընդլայնվի

24.01.2021
https://soundcloud.com/user-548515676/23a

Անդրադառնալով Հայաստան-ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրին՝ Պետրոսյանը նշել է, որ այն միտված է ՀՀ օրենսդրության և իրավակիրառ պրակտիկայի մոտարկմանը եվրոպական չափանիշներին։ Կառավարությունը մշակել է իր գործողությունների ճանապարհային քարտեզը, որի շրջանակներում պետք է իմպլեմենտացվի այս համաձայնագիրը։ Քաղաքացիական հասարակության մի շարք կազմակերպություններ մշտադիտարկում են կատարում համաձայնագրի իրականացման նկատմամբ․ «Մեր կազմակերպությունը ևս այս նախաձեռնության անդամ է, և մենք մի քանի ոլորտ ենք դիտարկում՝ ընտրական օրենսդրություն, տեղեկատվության ազատություն, քրեական դատավարության բարեփոխումներ»։

Որո՞նք են այն գործողությունները, որոնք պետությունը պետք է անի՝ այս բնագավառում իր հանձնառությունը կատարած լինելու համար։ Ըստ բանախոսի՝ տեղեկատվության ազատության իրավունքը երաշխավորված է թե՛ մեր Սահմանադրությամբ, թե՛ օրենքով։ Նախատեսված են բավականին առաջադեմ պահանջներ և պարտականություններ պետական մարմինների համար, որոնք պետք է կարճ ժամկետներում տրամադրեն պահանջվող տեղեկությունները, պրոակտիվ հրապարակեն հանրային նշանակություն ունեցող կարևոր տեղեկատվությունը։ Այնուամենայնիվ, պրակտիկայում այս իրավունքի իրացումը բավարար մակարդակի վրա չի գտնվում, բավական թերի է նաև պատասխանատվության համակարգը։

Եթե տեղեկատվության տրամադրումը մերժվում է, այն կարող է բողոքարկվել դատարան։ Պրակտիկան ցույց է տալիս, որ ամբողջ դատական գործընթացը տևում է շատ երկար՝ մեկից չորս տարի․ «Եթե նույնիսկ վերջում հասնում ես դրական արդյունքի, ապա այդ տեղեկատվությունն արդեն հնացած է և արդիական չէ։ Ակնհայտ է, որ սա հենց այն դեպքն է, երբ օրենսդրությամբ պետք է սահմանվեն հստակ սեղմ ժամկետներ այդ հայցերը քննելու համար, հակառակ դեպքում այս դատական պաշտպանության միջոցը դառնում է անարդյունավետ»։ Պետրոսյանը կարևորել է արտադատական մարմնի ստեղծումը․ «Մենք չունենք տեղեկատվության վեճերով զբաղվող մարմին։ Սահմանադրությամբ պետք է նախատեսվի օմբուդսմենին հավասար անկախության և գործունեության երաշխիքներ ունեցող պետական մարմին, սակայն, ի տարբերություն օմբուդսմենի, այն պետք է ունենա իմպերատիվ լիազորություն, այսինքն՝ կարողանա պարտադրել կոնկրետ մարմնին տրամադրել տվյալ տեղեկատվությունը»։

Խոսելով պետական-ծառայողական գաղտնիքի բնագավառի խնդիրների մասին՝ Գենյա Պետրոսյանը կարևորել է անկախ մարմնի կողմից վերահսկողության իրականացումը․ «Այստեղ կան գերատեսչական շահեր, ուստի անհրաժեշտ է անկախ վերահսկողություն»։

Պրոակտիվ տեղեկությունների ցանկի ընդլայնումը պետք է հանգեցնի նրան, որ հարցումների անհրաժեշտությունը զգալի կնվազի․ «Ամենակարևոր հարցերից է գաղտնազերծված տեղեկատվության հրապարակումը․ երբ ինչ-որ տեղեկություն գաղտնազերծվում է, քաղաքացին չի տեղեկանում դրա մասին։ Ակնհայտ է, որ դա ունի հստակ հանրային կարևորություն։ Այս պրոակտիվ հրապարակվող տեղեկությունների ցանկը պետք է համալրվի․ առնվազն պետք է լինի ծանուցում, որ տվյալ տեղեկությունը գաղտնազերծվել է, և քաղաքացին կարողանա հայցել այն։

Ըստ Պետրոսյանի՝ պետական գաղտնիքի մասին օրենսդրական ակտը ընդունվել է 90-ականներին և բովանդակային լուրջ փոփոխությունների չի ենթարկվել։ Այն թույլ է տալիս հայեցողաբար սահմանափակել տեղեկատվությունը և առանց կոնկրետ հիմնավորումների դասել գաղտնի տեղեկության շարքին։ Անդրադառնալով շրջանառվող նախագծին՝ Պետրոսյանը ասել է, որ այն ևս անպատասխան է թողնում իրենց բարձրացրած հարցերը։

Խնդրահարույց համարելով գաղտնիության աստիճանների և ժամկետների կարգավորումները՝ Պետրոսյանը շեշտել է․»Չունենք բավարար օրենսդրական հիմք, որը կպարտավորեցնի պետական մարմնին հստակ հիմնավորելու տեղեկությունը պետական գաղտնիքի շարքին դասելու անհրաժեշտությունը»։

Մեկ այլ խնդիր են գաղտնագրման ենթակա տեղեկությունների ընդլայնված գերատեսչական ցանկերը, որ սահմանում է պետական մարմինը և սկսում կիրառել։ Այս ցանկերը հաճախ գաղտնագրված են․ թեպետ ՍԴ-ն գտավ, որ դրանք պետք է լինեն բաց, օրենքը փոփոխվեց, սակայն այնպիսի ձևակերպում արվեց, որը հնարավորություն է տալիս ամբողջ ցանկը փակ պահել։

Ինչ վերաբերում է ընտրական օրենսդրության բարելավմանը, ապա Պետրոսյանը կարևորում է դիտորական կազմակերպությունների իրավասուբյեկտության հարցը․ «Դիտորդական կազմակերպությունները պետք է հնարավորություն ունենան բողոքարկելու ընտրական հանձնաժողովների որոշումները, գործողությունները նաև այն դեպքերում, երբ ընդհանուր ընտրական խախտումներ են արձանագրվում»։

Ֆիրդուսի թաղամասի տների գործով՝ վիճահարույց որոշումներ. ահազանգում են փաստաբանները

16.04.2024
Ապրիլի 11-ին Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի իրավաբաններ Գենյա Պետրոսյանն ու Դավիթ Գյուրջյանը Ֆիրդուսի թաղամասի բնակիչ Ռուբեն Աթոյանի հետ մասնակցել են «Ֆիրդուսի թաղամասի տների գործով ՝ վիճահարույց որոշումներ. ահազանգում են փաստաբանները» խորագրով մամուլի ասուլիսին: Գենյա Պետրոսյանը և Դավիթ Գյուրջյանը Ֆիրդուսի թաղամասի բնակիչ Ռուբեն Աթոյանի և այլ բնակիչների ներկայացուցիչներն են դատական ատյաններում և իրավապահ մարմիններում։ Բանախոսներն անդրադարձել են Ֆիրդուսի թաղամասի տների օտարման խնդրահարույց կողմերին։ Գենյա Պետրոսյանն անդրադարձել է դատարանների հակասական որոշումներին և ոչ միասնական պրակտիկային, դրանց՝ քաղաքացիների՝ սեփականության իրավունքի պաշտպանության անհնարինությանը հանգեցնելուն և արդար դատաքննության իրավունքի խախտմանը։ Դավիթ Գյուրջյանը խոսել է հարուցված քրեական գործերի մասին, որոնց հիմքում եղած փաստերը խոսում են հողերը օտարելու ապօրինության և բազմաթիվ խախտումների մասին, որ համաձայնեցված գործողություններով կատարվել են գնահատման գործընթացում։

Պետությունը դեռ չի սպառել բոլոր միջոցները. ասուլիս ոչ մարտական պայմաններում զոհված զինծառայողների գործերի բացահայտման մասին

28.03.2024
ԻԶՊՀ իրավական հարցերով փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը Մեդիա կենտրոնում մասնակցել է «Ինչու՞չեն բացահայտվում խաղաղ պայմաններում մահացած զինծառայողների գործերը» թեմայով մամուլի ասուլիսին։ Հիշեցնենք, որ Դավիթ Գյուրջյանը եղել է վարչապետի որոշմամբ ստեղծված ոչ մարտական պայմաններում մահացած զինծառայողների մահվան դեպքերի առթիվ հարուցված քրեական գործերի ուսումնասիրության նպատակով ձևավորված աշխատանքային խմբի անդամ։ Ասուլիսի մյուս բանախոսներն էին խաղաղ պայմաններում զոհված զինծառայողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչներ Արայիկ Պապիկյանը և Զարուհի Մեջլումյանը։

Թեմա/ռեմա #14. «Քաղաքականության փաստաթղթի մշակման ուղեցույց»

15.01.2024
Բուն TV-ի «Թեմա/ռեմա» հաղորդման եթերում Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը, «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ նախագահ Մուշեղ Հովսեփյանը և փոդքասթի համահեղինակ ու վարող Սարինե Հայրիյանը զրուցել են քաղաքականության փաստաթղթերի դերի մասին հատկապես պետություն-քաղաքացիական հասարակություն համագործակցության համատեքստում։

Չարաշահումների ռիսկեր՝ «Պետական գաղտնիքի մասին» օրենքում. հարցազրույց Գենյա Պետրոսյանի հետ

18.01.2023
​​​​​​​Հունվարի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց Պետական գաղտնիքի մասին օրենքի նախագիծը։ ԻԶՊՀ-ն գործընկեր կազմակերպությունների հետ այս նախագծի շրջանառման տարբեր փուլերում բազմիցս անդրադարձել է դրա թերություններին և ներկայացրել առաջարկություններ։ Թեև որոշ էական փոփոխություններ ընդունվել են, սակայն բազմաթիվ խնդիրներ մնում են չլուծված։ Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը «Ֆակտոր ԹՎ»-ի եթերում խոսել է օրենքի նախագծի խնդիրների  և դրանց լուծումների մասին։

Օրենսդրության թերի կարգավորումները կարող են հանգեցնել մարդու իրավունքների խախտումների.Գյուրջյան

28.12.2022
#ԻԶՊՀ «Գաղտնի հսկողության միջոցներ․ ՄԻԵԴ չափանիշներ և միջազգային լավագույն փորձ, ՀՀ օրենսդրության խնդիրներ» խորագրով աշխատաժողովի ընթացքում հիմնադրամի իրավական հարցերով փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը խոսեց Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածի խախտման հիմքով Հայաստանի դեմ կայացված վճիռների, ինչպես նաև ՀՀ օրենսդրության խնդիրների մասին՝ ՄԻԵԴ սահմանած չափանիշների համատեքստում։

Կապի օպերատորները տեղյակ չեն լինում՝ դատական թույլտվություն տրված է, թե ոչ

09.12.2022
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության hիմնադրամի իրավական հարցերով փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը և «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն»-ի իրավական հարցերով փորձագետ Հայկ Մարտիրոսյանը Մեդիա կենտրոնում քննարկել են «Օպերատիվ հետախուզական գործունեության նկատմամբ վերահսկողությունն ու մարդու իրավունքները» թեման։

Ադրբեջանի ագրեսիան՝ ժողովրդավարության խոչընդոտ

06.10.2022
ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ Մարդկային չափման հարցերով համաժողովի ընթացքում ԻԶՊՀ տնօրեն Գենյա Պետրոսյանն անդրադարձել է ՀՀ դատաիրավական համակարգի խնդիրներին և ժողովրդավարական բարեփոխումներին, ինչպես նաև այն մարտահրավերներին, որոնց Հայաստանը բախվում է իր ինքնիշխան տարածքի վրա Ադրբեջանի հարձակումների պատճառով։

Անհրաժեշտ են մանրամասն կարգավորումներ՝ զենքի կիրառման համաչափության համար․ քննարկում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նոր լիազորությունների մասին

09.09.2022
Սեպտեմբերի 9-ին Մեդիա կենտրոնում տեղի է ունեցել «Զենքի, ֆիզիկական ուժի, հատուկ միջոցների կիրառման թույլտվություն՝ Հակակոռուպցիոն կոմիտեին» քննարկումը, որին որպես բանախոս մասնակցել է ԻԶՊՀ իրավական հարցերով փորձագետը Դավիթ Գյուրջյանը։

Հակակոռուպցիոն դատարաններ․ բանավեճ Լուրերի եթերում

20.04.2022
Լուրերի եթերում «Տարբեր կարծիքներ Աննա Դանիելյանի հետ» հաղորդման շրջանակներում ԻԶՊՀ ներկայացուցիչ Դավիթ Գյուրջյանը մասնակցել է հակակոռուպցիոն դատարանների թեմայով բանավեճ-քննարկմանը։

«Հայաստանի ժողովրդավար ուղին չունի այլընտրանք»․ քննարկում

14.03.2022
1in.am-ի եթերում Դավիթ Գյուրջյանը մասնակցել է Հայաստանի ժողովրդավարական զարգացման մասին քննարկմանը։