2025թ. մարտի 17-ին ոլորտային հասարակական կազմակերպությունների, Ազգային ժողովի, ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի և Արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչների մասնակցությամբ տեղի ունեցավ «Actio Popularis ինստիտուտը ՀՀ իրավական համակարգում. խնդիրներ և լուծումներ» հետազոտության ներկայացումը։
Միջոցառման բանախոսներն էին ԻԶՊՀ տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը, Ազգային ժողովի Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հերիքնազ Տիգրանյանը, ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի դատավոր Լիզա Գրիգորյանը, Արդարադատության նախարարության «Օրենսդրության զարգացման կենտրոն» հիմնադրամի փորձագետ Մարիամ Չիֆլիկյանը, «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ տնօրեն Սոնա Այվազյանը, «Վանաձորի հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեա» ՀԿ-ի տնօրեն Արթուր Սաքունցը և ԻԶՊՀ իրավաբան Էլինա Գյուրջյանը։
ԻԶՊՀ տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը ներկայացրեց actio popularis սկզբունքի վերաբերյալ ԻԶՊՀ հետազոտության արդյունքները՝ համեմատական միջազգային փորձի օրինակների համադրմամբ։ Շեշտադրվեցին նաև ընթացիկ այլ օրենսդրական նախագծերում առկա որոշ հետընթաց կարգավորումները, որոնք ըստ բանախոսի՝ արժեզրկում են Մարդու իրավունքների ազգային ծրագրով նախատեսված «Actio Popularis» ինստիտուտի ընդլայնման հանձնառությունը: Ներկայացվեցին հասարակական կազմակերպությունների առաջարկները՝ միտված օրենսդրությամբ հանրային նշանակության ոլորտների ուրվագծմանը առանց դրանց սպառիչ ցանկը նախատեսելու: Կարևորվեց վարչական դատավարության օրենսգրքով հասարակական կազմակերպությունների իրավունքի ամրագրումը՝ նորմատիվ իրավական ակտերի իրավաչափությունը վիճարկելու վերաբերյալ։ Առաջարկվեց մի շարք բնագավառներում, այդ թվում՝ խտրականության կանխարգելման և բացառման, պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության, հանրային գերակա շահին առնչվող գործընթացների, քաղաքաշինական ծրագրերի, հանրային ռեսուրսների օգտագործման, ազատազրկվածների իրավունքների, սպառողների իրավունքերի պաշտպանության, քաղաքական ֆինանսավորման, ընտրությունների, տնտեսական մրցակցության պաշտպանության, պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների հանրային վերահսկողության ու հանրային շահի պաշտպանության այլ բնագավառներում նախատեսել հասարակական միավորումների իրավասուբյեկտությունը։ Ընդ որում, հասարակական կազմակերպություններից բացի իրավասուբյեկտությամբ պետք է օժտվեն նաև հիմնադրամները և այլ ոչ առևտրային կազմակերպությունները: Քննարկվեց նաև ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում տուժողի շահերի ներկայացուցչությունը հասարակական միավորումներին պատվիրակելու հնարավորության սահմանման անհրաժեշտությունը՝ ի դեմս փաստաբան չհանդիսացող ներկայացուցիչների, ինչպես նաև գործող կարգավորումներով նախատեսված սահմանափակումների վերացման անհրաժեշտությունը՝ շրջակա միջավայրի պահպանության և հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության բնագավառներում։
ԱԺ պատգամավոր Հերիքնազ Տիգրանյանը ներկայացրեց վերանայված օրենսդրական նախագծերի բովանդակությունը, որոնք նախորդ խմբագրության համեմատ առավել առաջադեմ կարգավորումներ են նախատեսում: Այնուամենայնիվ, քննարկման մասնակիցները դարձյալ ընդգծեցին նախագծերը լավարկելու անհրաժեշտությունը՝ հանրային նշանակության ոլորտների ընդլայնման և նշված ցանկը ոչ սպառիչ սահմանելու միջոցով:
Քննարկման մասնակիցները հանդես եկան հետաքրքիր բովանդակային ելույթներով:
Հանդիպման ավարտին որոշվեց շարունակել համագործակցությունը հասարակական կազմակերպությունների հետ օրենսդրական նախագծերի լրամշակման հաջորդ փուլերում։
«ՔՀԿ չափիչ՝ի գործ» ծրագիրն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ՝ ECNL-ի և Արևելյան գործընկերության երկրների գործընկերների մասնակցությամբ։
