Սահմանադրական բարեփոխումները գործընթացը պետք է վերսկսի արտահերթ ընտրություններից հետո

29.01.2021

Անդրադառնալով բուն գործընթացին՝ Պետրոսյանը շեշտել է, որ մասնագիտական հանձնաժողովը պետք է շատ ավելի շուտ ձևավորվեր՝ հաշվի առնելով նախ և առաջ այն, որ 2015 թ․-ի հանրաքվեն չի արտացոլել ժողովրդի կամքը․ «Ինքնին գործընթացի նախաձեռնումը բավականին ուշացած էր․ մասնագիտական հանձնաժողովը ձևավորվել էր 2020 թ․-ի փետրվարին, այնինչ կարող էր և պետք էր շատ ավելի վաղ ձևավորվել՝ հաշվի առնելով նախ և առաջ այն հանգամանքը, որ 2015 թ․-ի հանրաքվեն չի արտահայտել ժողովրդի կամքը և անց է կացվել միջազգային չափանիշների կոպիտ խախտումներով, այնպիսի զանգվածային ընտրախախտումներով, որ ակնհայտորեն ազդել են ընտրությունների արդյունքների վրա»։ 

Շարունակելով՝ Պետրոսյանը նշել է, որ սա արձանագրվել է թե՛ ԵԱՀԿ/ԺՄԻԳ-ի փորձագիտական, թե՛ մի շարք տեղական կազմակերպությունների զեկույցներով․ «Այսինքն՝ ինքնին հանրաքվեի արդյունքները լեգիտիմ բնույթ չեն ունեցել, և դա արդեն իսկ բավական էր այս գործընթացը հրատապ նախաձեռնելու համար»։ Համակարգային խնդիրներ են առկա նաև մարդու իրավունքների և կառավարման ձևի բաժիններում։

Անդրադառնալով դատական համակարգի արմատական բարեփոխման հարցին՝ բանախոսն ասել է․ «Ակնհայտ էր, որ հեղափոխությունից հետո օրակարգային խնդիր էր դատական համակարգում արմատական բարեփոխումների իրականացումը, և դա, մեր գնահատմամբ, անհերքելիորեն կարող էր իրականացվել միայն վեթինգի միջոցով։ Սա ևս չարվեց»։ Նա շեշտել է՝ հնչում էին փաստարկներ, որ գործող Սահմանադրության պայմաններում հնարավոր չէ իրականացնել վեթինգ՝ հաշվի առնելով ԲԴԽ որոշումների բողոքարկման ենթակա չլինելու հանգամանքը, որը Սահմանադրությունից բխող խնդիր էր․ «Այս կապակցությամբ թեպետ մենք միանշանակ կարծում ենք, որ գործող Սահմանադրության պայմաններում ևս հնարավոր էր իրականացնել վեթինգ, առաջին հերթին՝ պայմանավորված այն հիմքով, որ ԲԴԽ-ն գործում է որպես դատարան։ Նույն ՍԴ 2019 թ․-ի որոշմամբ ևս այս հանգամանքը հաստատվեց, որ դատավորը, ըստ էության, օժտված է այն արդար դատաքննության բոլոր երաշխիքներով, որոնք ապահովում են նրա դատարանի մատչելիության իրավունքը»։ Ըստ Պետրոսյանի՝ այս տեսանկյունից Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի հետ խնդիր չէր առաջանա։ Այլ հարց է, որ լավագույն միջազգային չափանիշներին համահունչ կլիներ, եթե լիներ այդ հնարավորությունը, սակայն իրավական խնդիր իրենք չեն տեսել։ Այնուամենայնիվ, եթե առկա է եղել կասկած, հնարավոր էր օրենսդրության շրջանակներում ուղղակի ընդլայնել այն բոլոր դատավարական երաշխիքները, որ դատավորը պետք է ունենա ԲԴԽ-ում՝ ԲԴԽ-ի՝ որպես լիարժեք դատարան գործելու հնարավորությունն ապահովելու տեսանկյունից։

Պետրոսյանը նաև շեշտել է, որ կա հնարավորություն՝ Դատական օրենսգրքով սահմանել դատավորի անհամատեղելիության լրացուցիչ պահանջներ և իրականացնել վեթինգ․ «Մենք նաև առաջարկում էինք մինչ ԲԴԽ իրականացնելը նախնական գործընթացի իրականացում անկախ, բարձր հեղինակություն ունեցող անդամներից բաղկացած մարմնի կողմից։ Սրա եզրակացության հիման վրա ԲԴԽ-ն պետք է կայացներ որոշում։ Եթե խորհրդում ապահովվեր ամբողջ գործընթացի մրցակցայնությունը, միջնորդության պաշտպանության համար անհրաժեշտ երաշխիքները, հասարակության, ԶԼՄ-ների մասնակցությունը այս գործընթացին, հնարավոր կլիներ հասնել արդյունքի»։

Եզրափակելով՝ Պետրոսյանը նշել է․ «Եթե անգամ ընդունենք, որ վեթինգի գործընթացն անմիջականորեն կախված էր սահմանադրական փոփոխություններից, առավել ևս ակնհայտ էր, որ այս գործընթացը անհապաղ պետք է նախաձեռնվեր, և մինչ օրս անգամ պետք է ավարտված լիներ` լուծելով թե՛ սահմանադրական փոփոխությունների անցկացման հրատապ խնդիրը, թե՛ դատական համակարգային բարեփոխումների օրակարգային հարցը, որը հեղափոխության հաջորդ իսկ օրվանից իշխանությունների առաջ ծառացած համար մեկ խնդիրն է եղել»։

Սահմանադրական բարեփոխումները գործընթացը պետք է վերսկսի արտահերթ ընտրություններից հետո

29.01.2021
Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի աշխատանքները շարունակելու վերաբերյալ Մեդիա կենտրոնում տեղի ունեցած քննարկման ժամանակ Գենյա Պետրոսյանը ներկայացրել է ԻԶՊՀ դիրքորոշումները՝ նշելով, որ գործընթացը շարունակելն այս պայմաններում արդյունավետ չի լինի՝ նկատի ունենալով գործող իշխանության հանդեպ հանրային վստահության պակասի խնդիրը․ այն պետք է փոխկապակցվի արտահերթ ընտրության արդյունքների հետ։

Պրոակտիվ հրապարակվող տեղեկությունների ցանկը պետք է ընդլայնվի

24.01.2021
«Ռադիո հայ»-ի եթերում «Հայաստանի եվրոպական ապագա» հաղորդման շրջանակում Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի տնօրեն Գենյա Պետրոսյանն անդրադարձել է տեղեկատվության ազատության ոլորտի հիմնական խնդիրներին:

Հակակոռուպցիոն դատարաններ. ի՞նչ կփոխվի կոռուպցիայի դեմ պայքարում

09.12.2020
Կոռուպցիայի դեմ պայքարի միջազգային օրը մեր հիմնադրամի ներկայացուցիչ Դավիթ Գյուրջյանը մասնակցել է Մեդիա կենտրոնի կազմակերպած քննարկմանը «Հակակոռուպցիոն դատարաններ. ի՞նչ կփոխվի կոռուպցիայի դեմ պայքարում» թեմայով։

Վեթինգի դեպքում կարող են գործածվել կոշտ գործիքներ

21.04.2020
ԻԶՊՀ տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը մասնակցել է «Վեթինգ՝ փակագծերում» հեռուստաբանավեճին և ներկայացրել կազմակերպության դիրքորոշումը վեթինգի և հարակից գործընթացների վերաբերյալ։

Նախագիծը չի փոխարինում վեթինգին․ Դավիթ Գյուրջյան

25.02.2020
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամի ներկայացուցիչ, փաստաբան Դավիթ Գյուրջյանը մասնակցել է Ազգային ժողովում Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքի փոփոխությունների շուրջ տեղի ունեցող հանրային լսումներին և ներկայացրել ԻԶՊՀ դիրքորոշումը փաստաթղթի առանցքային ուղղությունների վերաբերյալ։

Մարդու իրավունքների երաշխիքները պետք է վերականգնվեն․ Պետրոսյան

21.02.2020
«Գործընկերություն հանուն բաց հասարակության» նախաձեռնության շրջանակում տեղի ունեցած «Սահմանադրական փոփոխությունները Հայաստանում. քաղհասարակության դիրքորոշումները» թեմայով հանրային քննարկման ժամանակ Գենյա Պետրոսյանը խոսել է մարդու իրավունքների պաշտպանության սահմանադրական երաշխիքների մասին:

Ե՞րբ կմաքրվի դատական համակարգը. «Լուրերի» հյուրն է Գենյա Պետրոսյանը

20.02.2020
Հանրային հեռուստաընկերության եթերում մեր հիմնադրամի տնօրեն Գենյա Պետրոսյանը խոսել է Սահմանադրական դատարանի 2019 թ. նոյեմբերի 15-ի որոշման մասին, որով վերջինս հակասահմանադրական էր ճանաչել Բարձրագույն դատական խորհրդի` դատավորների լիազորություններն էական կարգապահական խախտման հիմքով դադարեցնելու հնարավորություն սահմանող դրույթը:

Տեղեկատվության ազատության կարգավորումները պետք է բարելավվեն

09.12.2019
Կոռուպցիայի դեմ պայքարի միջազգային օրվա առթիվ «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ-ի կազմակերպած քննարկման ընթացքում ԻԶՊՀ ներկայացուցիչ Դավիթ Գյուրջյանն անդրադարձել է տեղեկատվության ազատության ոլորտի մի քանի էական խնդրի:

Դատական իշխանությունում առկա խնդիրները շարունակում են մնալ արդիական

05.12.2019
Դեկտեմբերի 5-ին տեղի ունեցած «Քաղաքացիական հասարակությունը ՄԱԿ-ի համընդհանուր պարբերական դիտարկմանն ընդառաջ» թեմայով ասուլիսի ընթացքում Գենյա Պետրոսյանն անդրադարձել է արդարադատության ոլորտի խնդիրներին՝ նշելով, որ անգամ հեղափոխությունից հետո դատական իշխանությունում առկա խնդիրները շարունակում են մնալ արդիական:

Արձանագրված խնդիրները կլուծվեն վեթինգի միջոցով․ Պետրոսյան

05.12.2019
Գենյա Պետրոսյանը մասնակցել է Գործընկերություն հանուն բաց հասարակության նախաձեռնությամբ երեկ Երեւանում տեղի ունեցած «Քաղաքացիական հասարակությունը ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի 35-րդ շրջանում Հայաստանի Համընդհանուր պարբերական դիտարկմանն ընդառաջ» հանրային քննարկմանը։